Slik kan du redusere polarisering

Du har kanskje høyrt folk klage over at samfunnet er blitt meir polarisert, og skulda på andre. Eller kanskje har du gjort det sjølv? Du er ikkje aleine.

– Vi ser oss sjølv som rasjonelle og balanserte, og så blir vi irriterte på «ko-ko-høgre» eller «woke-venstre». Men dei fleste av oss bidreg til polarisering, utan at vi tenker over det, seier filosof Jonas Jakobsen.

Det treng likevel ikkje vere negativt, påpeiker Jakobsen.

– Sterke meiningar og sunn ueinigheit er ein naturleg del av eit levande demokrati. Problemet oppstår når vi blir så polariserte at vi ikkje klarar samarbeide eller lytte til kvarandre, utdjupar han.

Menneske har ein trong til å bli anerkjent og bekrefta

Så kvifor oppstår polarisering? Frykt for å bli latterleggjort, eller skulda for å vere på lag med «fienden», spelar gjerne ei rolle.

Det same gjer behovet for å søke stadfesting på våre eigne antakingar, og å ignorere informasjonen som går imot dei.

Mann kledd i sort blazer og skjorte smiler forsiktig til kamera. — Jonas Jakobsen er førsteamanuensis i filosofi ved UiT Noregs arktiske universitet. Foto: Jørn Berger Nyvoll / UiT

– Vi menneske har ei sterk trong til å søke stadfesting og anerkjenning frå dei vi oppfattar som «våre». Det kan kjennast skummelt å bryte med antakingar i gruppa vår, seier Jakobsen.

Sjå Jonas Jakobsen fortelje om polarisering i denne videoen:

Sjå fleire videoar om forskinga vår på Viten-TV.

Seks råd til å motvirke polarisering

Vi kan alle bidra til å redusere polarisering, ifølge Jakobsen. Han har nokre råd til korleis du kan bidra til å motvirke usunn polarisering:

Ver bevisst din eigen tendens til å leite etter stadfesting på haldningane dine. Hugs at du kan ta feil, og at motparten din nokon gonger har rett.
Unngå oss-mot-dei-tenking. Polarisering aukar når vi ser dei andre som uintelligente eller uetiske, eller likefram vondskapsfulle.
Unngå generalisering, som «venstresida elskar høgare skattar», eller «høgresida bryr seg ikkje om dei svakaste i samfunnet».
Lytt til kva andre faktisk seier. Ikkje sit og forbered eit motsvar mens dei snakkar.
Ikkje tillegg andre meningar eller intensjonar som dei ikkje har gitt uttrykk for. Søk gjerne informasjon frå ulike kjelder, og utfordre dine eigne antakingar.
Unngå emosjonell opptrapping. Polarisering aukar når diskusjonar blir aggressive, så hald ei roleg tone og unngå personangrep.

– Ved å vere bevisst på korleis du kan redusere polarisering, bidrar du faktisk til eit meir demokratisk samfunn, seier Jakobsen.

Nyvoll, Jørn Berger [email protected] Fotograf, redigerer

Aaraas, Elisabet [email protected] Senior kommunikasjonsrådgiver

Nybakken, Vilde Øines [email protected] Kommunikasjonsrådgivar

Publisert: 03.06.25 13:10 Oppdatert: 03.06.25 15:23

Samfunn og demokrati